عصر اعتبار- مدیرعامل بانک توسعه صادرات ایران گفت: الگوی کسبوکار بانکهای اسلامی در دنیا عمدتاً به صورت بانکداری دوگانه است. بانکهای اسلامی که در سیستم دوگانه فعالیت میکنند در تعامل با بانکداری بینالملل با چالش رعایت مقررات اسلامی مواجهند و لذا متفاوت و گاهی متعارض عمل میکنند.
به گزارش پایگاه خبری «عصر اعتبار» به نقل از اقتصادنیوز، علی صالح آبادی پیرامون این پرسش که بانکهای اسلامی در مواجهه با مقررات بانکداری بینالمللی چگونه عمل کردهاند؟ آیا شرایط خاص حاکم بر این بانکها سرعت تطبیق با استانداردهای پذیرفتهشده در دنیا را برای این بانکها کاسته است؟ اظهارکرد: وظیفه اصلی بانکها و موسسات مالی بهطور اعم به واسطهگری مالی در بخش اقتصاد هر کشور خلاصه میشود و در این راه بانکها بهطور معمول به تجهیز منابع، تخصیص منابع و خدمات بانکی اشتغال دارند. تقریباً، بخش مرتبط با ارائه خدمات بانکی چه در بانکداری اسلامی و چه در بانکداری متعارف، یکسان بوده و در مقابل ارائه خدمات ارائهشده نسبت به اخذ کارمزد اقدام میکنند.
مدیرعامل بانک توسعه صادرات ایران تصریح کرد: چنانچه مقصود شما از تعامل با بانکداری بینالملل در بخش خدمات و روابط کارگزاری باشد، باید گفت بین بانکداری اسلامی و بانکداری بینالملل در این بخش تفاوت آشکار وجود نداشته و تعاملات بر اساس مقررات بینالمللی ناظر بر این امور به خوبی انجام میشود. اما در مبحث تجهیز و تخصیص منابع، شرایط متفاوت است. در بانکداری بدون ربا، بانک وکیل سپردهگذاران در سرمایهگذاری در بخشهای مختلف اقتصادی بوده و در این راه بر اساس عقود مشارکتی و مبادلهای، نسبت به تخصیص منابع مالی اقدام میکند.
او در ادامه افزود: بانکها با این کار با پرداخت سود علیالحساب و مشارکت در طرحهای اقتصادی، ماموریت ماهوی خود را به انجام میرسانند. لازم به ذکر است، بعضی از کشورهای اسلامی همچون مالزی، پاکستان و قطر از ابزاری با عنوان صکوک برای تجهیز منابع استفاده میکنند اما بانکداری متعارف صرفاً، بر مبنای نرخ بهره عمل کرده و بر اساس آن منابع را تخصیص میدهد. همین امر باعث اختلاف عمده میان تجهیز و تخصیص منابع فیمابین بانکداری اسلامی و بانکداری متعارف میشود.
به گفته صالح آبادی با توجه به ماهیت بانکداری اسلامی و توفیقات آن در ایجاد عدالت اقتصادی و همچنین عدم بحرانزایی استفاده از ابزارهای بانکداری اسلامی، بانکهای بزرگ در کشورهایی همچون آلمان و انگلیس را بر آن داشته تا از ابزارهای بانکداری اسلامی در تجهیز و تخصیص منابع خود استفاده کرده و واحدها، گیشهها و محصولات بانکداری اسلامی در شبکه بانکی خود ایجاد کنند. در مواجهه با مقررات بانکداری بینالمللی، بانکهای اسلامی یکسری نهاد برای تطبیق مقررات خود با بانکداری بینالمللی ایجاد کردهاند که بانکهای جمهوری اسلامی ایران در فعالیتها، سیاستها و مقررات آن نقش دارند. به عنوان مثال بانک توسعه صادرات ایران یکی از سهامداران ITFC است که در تامین مالی تجارت طبق مقررات بانکداری اسلامی در سطح بینالمللی فعالیت میکنند.
این مدیربانکی در این باره که با توجه به تفاوتهای بانکهای اسلامی کشورها با کسبوکار بانکداری بدون ربای ایران، تعامل با نظام بانکداری بینالمللی در کدام بستر بهتر پیش رفته است؟ گفت: بر اساس گزارش سایت بنکر (Banker) در سال 2015، دارایی جهانی در بخش بانکداری اسلامی به بیش از 1400 میلیارد دلار میرسد که قریب به 1070 میلیارد دلار آن سهم بانکداری کاملاً اسلامی بوده و سهم ما از این بخش بالغ بر 518 میلیارد دلار است. یعنی نزدیک به نیمی از داراییهای بانکداری کاملاً اسلامی مربوط به جمهوری اسلامی ایران است و در بخش بانکداری اسلامی بهطور اعم، حدود 37 درصد را به خود اختصاص داده است. این ارقام بیانگر تفوق مالی کشور در بخش بانکداری اسلامی بوده و با توجه به سابقه تاریخی بیش از سه دهه از عمر بانکداری بدون ربا در جمهوری اسلامی ایران تجربیات زیادی در این بخش داریم.
او افزود: الگوی کسبوکار بانکهای اسلامی در دنیا عمدتاً به صورت بانکداری دوگانه است. بدین معنا که بانکهای اسلامی در کنار بانکهای متعارف فعالیت میکنند، در حالی که در جمهوری اسلامی ایران کل سیستم بانکداری کشور به صورت اسلامی است و لذا تجربه بانکداری اسلامی در کشورمان یک تجربه منحصر به فرد است. بانکهای اسلامی که در سیستم دوگانه فعالیت میکنند در تعامل با بانکداری بینالملل با چالش رعایت مقررات اسلامی مواجهند و لذا متفاوت و گاهی متعارض عمل میکنند.اما به دلیل سیستماتیک بودن بانکداری اسلامی در ایران، موضع واحدی از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در تعاملات با بانکداری بینالمللی اتخاذ میشود و بانکها نیز به صورت سیستمی با آن بانکها تعامل میکنند. به همین جهت بانکداری اسلامی ایران در مواجهه با بانکداری بینالملل مرسوم، از انسجام و پشتوانه بهتری برخوردار بوده است.
صالح آبادی در پاسخ به این پرسش که ساختارها و فرآیندهای نظام بانکی برای تعامل بیشتر با بانکداری بینالمللی چیست گفت: این ساختارها از گذشته شکل گرفته و بهطور مستمر، بهروز شده است. دوران تحریم، باعث نشد که به فرآیند رو به رشد نظام بانکی کشور خدشه عمدهای وارد شود.همکاران ما در شبکه بانکی با ابزارها و فرآیندهای نوین بانکداری آشنا بوده و در موقع مقتضی توانمندیهای خود را همچون قبل به کار خواهند گرفت. البته ذکر این نکته هم ضروری است که شاکله بانکداری بینالملل طی سالهای اخیر آنچنان دستخوش تغییر نشده و بعضاً، نرمافزارهای مورد استفاده در روابط کارگزاری همچون سوئیفت ارتقا یافته که آن هم بهروزرسانی شده یا در حال انجام است.