به گزارش پایگاه خبری «عصر اعتبار» به نقل از ایسنا، علی محمد ذوالفقاری در گفت‌وگو با ایسنا، افزود: جمعی از نیازمندان تحت پوشش کمیته امداد فرزندان خردسال هستند که به دلیل فوت والدین، طلاق یا متارکه والدین و یا زندانی بودن سرپرست، تحت پوشش کمیته امداد هستند.

وی افزود: در بین خانواده‌های یتیم افرادی مورد حمایت هستند که قبل از یتیم شدن هم از لحاظ اقتصادی وضعیت مطلوبی نداشته‌اند و الان هم به دلیل فقر مادی که کاملا اثبات شده است، تحت پوشش کمیته امداد قرار دارند.

معاون توسعه مشارکت‌های مردمی کمیته امداد امام خمینی (ره) در ادامه ضمن اشاره به جایگاه رفیع کمک به ایتام در مباحث ایدئولوژی و عقیدتی مردم، گفت: کمیته امداد توانسته با استفاده از این ظرفیت تعدادی از این خانواده‌ها را حمایت کند و به دنبال آن است که یتیم فقط همان کمبود پدر را حس کند و از دست دادن پدر باعث جا ماندن او از شکوفایی استعدادهایش نشود.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: تجربه نشان داده که شرایط سخت زندگی یتیمان تحت پوشش باعث می‌شود آنها تبدیل به انسان‌هایی مقاوم، با انگیزه، پر تلاش و هدفمند شوند؛ به طوریکه تعداد زیادی از آنها با انگیزه‌هایی که دارند در زندگی، درس و اشتغال بسیار موفق هستند که این مسئله وظیفه کمیته امداد را برای خدمت رسانی بهتر، سنگین‌تر می‌کند.

نیاز ایتام به مشورت و تصمیم گرفتن

معاون توسعه مشارکت‌های مردمی کمیته امداد ادامه داد: یتیم در بعضی از پیچ و خم‌های زندگی نیازی به تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی دارد، مثلا دختری که خواستگار دارد و نیاز دارد که تصمیم بگیرد با چه کسی ازدواج کند. پدر او باید تمام منافع بلندمدت و کوتاه مدت او را در نظر بگیرد و سبب شود وی بهترین تصمیم را اتخاذ کند یا فرزندی که می‌خواهد انتخاب رشته کند یا خانواده‌ای که می‌خواهد خانه‌ای اجاره کند. در تمام این موارد نیاز به تصمیم گیری دارد.

وی تصریح کرد: کمک به تصمیم گیری ایتام که از نعمت پدر محروم هستند، یکی از مسائل مهم است؛ زیرا هر چیزی که برای پرورش، تربیت و آموزش یک خانواده عادی لازم بوده، برای یتیم هم لازم است. به این ترتیب ایتام از اسباب بازی تا انتخاب رشته دانشگاهی و انتخاب همسر نیاز به مشاوره و حمایت دارند. تعدادی از این ایتام آموزش خوبی ندیده‌اند، یا پرورش خوبی ندارند و همچنین مراقبت لازم برای بزرگ شدن آنها انجام نشده است. کمیته امداد در حوزه افزایش دانش، آموزش، دانایی خانواده، افزایش پرورش و تربیت ایتام، نیازمند آن است که خیرین را سازماندهی کند و از ظرفیت‌های آنها بهره مند شود.

معاون توسعه مشارکت‌های مردمی کمیته امداد خاطرنشان کرد: در جامعه خیرین توانمندی‌های زیادی دارند. مثلا خیری می‌تواند در حوزه مالی، ازدواج، تربیت، اشتغال یا درمان به فرد یتیم کمک کند؛ در این بین وظیفه کمیته امداد سازمان دهی خیرین متناسب با نیاز ایتام است تا ضمن تطبیق آنها با هم، به یک نتیجه منطقی برای تامین نیازهای واقعی یتیم برسیم.

تعامل کمیته امداد با خیریه‌ها

معاون توسعه مشارکت‌های مردمی کمیته امداد با بیان آنکه این نهاد حمایتی تلاش کرده تا پولی که مستقیما از خیرین می‌گیرد را در مسیر تحصیل، اشتغال، ازدواج و درمان هزینه کند، گفت: در حال حاضر به دلیل استقرار خیرین در شهرهای بزرگ، سرانه پرداختی در روستاها کمتر از شهرهاست. ایتام سادات با سن کمتر از 10 سال با نام‌های ائمه بیشتر مورد استقبال خیرین هستند، اما با عنایت به اینکه ایتام بالاتر از 10 و یا 15 سال نیاز مالی بیشتری دارند، باید توجه ویژه‌ای به تامین نیازهای اساسی آنها داشته باشیم.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: برخی از ایتام نیازهای تخصصی دارند، به همین دلیل حامیان تخصصی لازم دارند. به عنوان مثال ممکن است یتیمی مشکل درمانی داشته باشد و حامی ممکن است پزشک باشد یا ما یتیمی داریم که مشکل اشتغال دارد و حامی آن باید کارآفرین باشد یا یتیمی که در سن ازدواج است و حامی او باید در امر ازدواج وی تلاش کند.

معاون توسعه مشارکت‌های مردمی کمیته امداد در ادامه گفت: تطبیق و تنظیم حامی و یتیم یکی از مسائل مهمی است که باید به آن توجه ویژه شود. همچنین ایتام، نیازمند کسانی هستند که برای آینده‌شان فکر کنند، زیرا او برای ادامه مسیر زندگی خود به اندوخته، وجه و امکاناتی نیاز دارد که البته کمیته امداد در قالب طرح آتیه این نیاز را برطرف کرده است.

خطوط قرمز

معاون توسعه مشارکت‌های مردمی کمیته امداد همچنین گفت: بخشی از زندگی یتیم به دلیل نوع نیاز مادی که دارد ممکن است تحت تاثیر نیازهایش قرار گیرد. کمیته امداد یکی از مراقبت‌هایی که در بحث ایتام انجام می‌دهد آن است که اگر یک خیر یا یک خیریه به یتیم وصل شد، از یتیم سوء استفاده سیاسی، امنیتی، اجتماعی و فرهنگی نکند، زیرا وی ممکن است به دلیل نوع نیاز توجه و مراقبت لازم را نداشته باشد.

لزوم تنظیم منشور اخلاقی

معاون توسعه مشارکت‌های مردمی کمیته امداد بر لزوم تنظیم منشور اخلاقی و سازمانی با رعایت همه نکات دینی برای تولید خدمات استاندارد تاکید کرد و گفت: بخشی از این استانداردسازی به خدمات بازمی‌گردد و بخشی از آن تعریف شیوه ارائه خدمت و بخشی تعریف شاخصه‌های مطلوب و اثرگذاری خدمت است؛ زیرا در بعضی از زمینه‌ها خدمات نامطلوب داریم یا برخورد همه جانبه‌نگر با یتیم نمی‌شود.

ذوالفقاری تصریح کرد: مثلا بخش مادی را می‌بینند اما بخش فرهنگی را نمی‌بینند. بنابراین یکی از مواردی که باید مورد توجه ویژه واقع شود، استانداردسازی شاخصه‌های خدمت است.

وی تاکید کرد: باید تلاش کنیم تا ضعف مالی یتیم مورد سوء استفاده افراد مختلف قرار نگیرد که این خانواده‌ها بعد از رفع نیازهای مادی‌شان وابستگی اجتماعی نداشته باشند؛ در واقع همه اسنادی که از یتیم در برطرف کردن نیاز و در ارائه خدمت به دست می‌آید باید در منشور اخلاقی لحاظ شود.

معاون توسعه مشارکت‌های مردمی کمیته امداد همچنین عنوان کرد: تلاش می‌کنیم هیچ آثار مکتوب یا تصویری از این کمک باقی نماند یا اگر ماند دسترسی به آن سخت باشد تا سایر افراد نتوانند از آن سوء استفاده کنند.

فقرنوازی ممنوع

معاون توسعه مشارکت‌های مردمی کمیته امداد امام خمینی (ره) ادامه داد: در کنار اینکه فقرنوازی را محکوم می‌کنیم، فقیرنوازی را دوست داریم و به دنبال آن هستیم که کمک‌هایی که موسسات ارائه می‌دهند در مسیر توانمندسازی مصرف شود و خدای ناکرده رفتار ایتام به سمت مصرف‌گرایی نرود.

ذوالفقاری تصریح کرد: مثلا بعضی از موسسات بزرگ یتیم را وابسته، مصرف‌گرا و غیرمولد می‌کنند. باید توانمندسازی فکری، اجتماعی و اقتصادی مدنظر باشد و باید از ایتام یک عنصر مولد، موثر در جامعه و کسی که بتواند روی پای خود بایستد، ساخته شود.

مشکلات و چالش‌های فراروی موسسات خیریه

معاون توسعه مشارکت‌های مردمی کمیته امداد امام خمینی با بیان اینکه موسسات خیریه سه پایه دارند که مشکلات آنها در این سه پایه قابل تحلیل است، عنوان کرد: یکی از مباحث مطرح در این موسسات شیوه جذب درآمد است. بسیاری از موسسات در بحث شیوه جذب درآمد مشکل دارند. آسیب نزدن جذب درآمد به شخصیت کمک گیرنده، کمک کردن منابع جذب درآمد به توانگری بیشتر خیریه و همچنین به‌روزرسانی شیوه جذب درآمد بسیار مورد اهمیت است.

ذوالفقاری ادامه داد: موسسات خیریه برای تبدیل پول به خدمت دچار مشکل هستند یعنی خدمت ماندگار در داخل خانواده خدمتی است که اثر بیشتری در رفع نیاز داشته باشد. در خیریه‌ها ارائه خدمات نقدی در حوزه معیشت بیش از سایر بخش‌ها محل توجه است که البته در این بخش هم موسسات نیازمند آموزش برای توانگری و توانمندسازی افراد تحت پوشش هستند تا قادر باشند پول را به خدمت و ارزش افزوده تبدیل کنند.

وی ادامه داد: اصول و ضوابط مددکاری یکی از پایه‌های مراکز خیریه است زیرا خدمات موسسات نباید وابستگی فرد به موسسه و گداپروری و تولید عنصر غیرمولد را منجر شود، بلکه باید کاملا مدت‌دار، مشروط و اثرگذار بر فرد بوده به طوریکه بعد از مدتی اثربخشی خدمات مشروط شود.

شرایط همکاری کمیته امداد با موسسات خیریه

معاون توسعه مشارکت‌های مردمی کمیته امداد امام خمینی (ره) گفت: هر موسسه‌ای که منشور اخلاقی، اجتماعی و فرهنگی را رعایت کند، خدمات استاندارد، علمی و دینی، عملکرد شفاف و قابل دفاع داشته باشد و قصد بهره‌گیری و سودجویی نداشته باشد، کمیته امداد از همکاری با آن استقبال کرده و شیوه آن را مشروط به رعایت استانداردها می‌پذیرد.

وی ادامه داد: کمیته امداد از مجموعه موسساتی که شفاف سازی لازم در حوزه درآمد و آشنایی با شیوه‌های تبدیل پول به خدمت را با نگاه کاهش فقر و استانداردهای علمی دارا باشند و علاوه بر تولید رفاه اجتماعی بتوانند به عدالت اجتماعی و توسعه انسانی کمک کنند، حمایت می‌کند. ما آمادگی داریم تجربه سازمانی را تبدیل به دانش کرده و در اختیار این گروه از موسسات قرار دهیم.

اهمیت‌گرایی موسسات خیریه

معاون توسعه مشارکت‌های مردمی کمیته امداد با بیان اینکه همگرایی و هم‌پیمانی موسسات خیریه می‌تواند علاوه بر ایجاد ارزش افزوده و مدیریت منابع، خیریه‌های همسو و همگرا را در ارائه خدمات موفق‌تر کند، گفت: امروزه خدمت مبتنی بر نیاز بوده، زیرا ممکن است نیاز در دوره‌های مختلف شکل جدیدی پیدا کند، مثلا زمانی فقط معیشت نیاز بود، اما امروزه ممکن است ترک اعتیاد نیز نیاز خانواده باشد. همچنین مشکلات مسکن، همسریابی و ... نیز از دیگر مسائل مورد بحث در این حوزه است.

ذوالفقاری ادامه داد: در صورتی که شبکه‌های خیریه‌های حامی ایتام بتوانند نسبت به پایش و رصد رفتار اجتماعی فقر، واقع‌بینانه برخورد کنند و خدمات را بر اساس آن و در جهت خنثی‌سازی زیرساخت‌های فقر به حرکت در آورند، این حرکت نتیجه‌بخش، ملموس و باعث افزایش اعتماد عمومی خواهد شد.

فاکتورهای موثر در ارائه خدمت

وی ادامه داد: موسسات، شبکه‌ها و انجمن‌های خیریه در درون خود نیاز به یک داوری علمی دارند که مدت، دوره و همچنین میزان خدمت به خانواده‌ها را مشخص کنند. یعنی در خصوص تاریخ انقضاء، ترکیب و ترتیب خدمات اثربخشی آن و تعریف خدمت بعدی داوری کنند، زیرا بعضی از خدمات در طول هم قرار دارند.

ذوالفقاری گفت: به عنوان مثال ابتدا باید خدمت مشاوره‌ای و بعد خدمت ازدواج ارائه شود و اگر این خدمات را جابجا عرضه کنیم ممکن است به شکوفایی خانواده کمک نکند؛ این در حالی است که کاملا معتقدیم خیریه‌ها به اندازه سرمایه کار، نیاز به دانش اجتماعی دارند.

وی با تاکید بر آنکه وزن و حجم هر خدمت باید در ترکیب کل مشخص باشد، گفت: باید دقت کنیم اولویت، ترتیب و ترکیب خدمات منجر به حذف مدیریت سرپرست خانواده نشود؛ زیرا حق نداریم به جای مادر خانواده انجام وظیفه کنیم. ما فقط به عنوان مشاور مادر انجام وظیفه خواهیم کرد؛ این در حالی است که گاهی پیش آمده برخی از نهادها و خیریه‌ها در داخل خانواده نقش پدر یا مادر پیر و بیمار را بسیار ناچیز محسوب می‌کنند، اما نباید فراموش کنیم سهم خانواده در بهبودی‌اش صفر نیست.

معاون توسعه مشارکت‌های مردمی کمیته امداد امام خمینی (ره) عنوان کرد: ای کاش می‌توانستیم صندوق‌های خیریه را خانوادگی کنیم. ای کاش افراد متمول می‌توانستند به شکل بومی فقرای فامیل را پاسخگو باشند. ای کاش می‌توانستیم کمک به فقرا را به یک دغدغه عمومی در جامعه تبدیل کنیم.

وی ادامه داد: اگر امروز فقر به یک دغدغه عمومی تبدیل شده بود، خیلی زودتر عوارض اجتماعی فقر کنترل می‌شد؛ به این ترتیب ای کاش این فرصت وجود داشت تا افراد متناسب با توانایی‌ها و نه فقط یک حداقل تعریف شده و مازاد مصرف خودشان، در محرومیت زدایی حضور یابند.