عصر اعتبار- بیش از ۴ دهه از آغاز فعالیت اولین شرکت لیزینگ در ایران از سوی فرانسویها میگذرد اما با وجود این سابقه، شاهد توسعه صنعت لیزینگ در کشور نبودهایم؛ دستاندرکاران این صنعت معتقدند عزم جدی برای توسعه این صنعت به عنوان ابزاری برای تامین مالی در کشور وجود نداشته است و آنچه در مقاطع مختلف رشد لیزینگ را در پی داشته در واقع نیاز مردم بوده و حمایت نکردن دولت روند رشد را متوقف کرده است.
به گزارش پایگاه خبری «عصر اعتبار»، خلأهای قانونی موجود در این بخش، قوانین دست و پاگیر، نوع نگاه بانک مرکزی به صنعت لیزینگ و استفاده نکردن از دانش روز این صنعت، در کنار چالشهای مربوط به ابزارهای تامین مالی لیزینگها و قوانین مالیاتی عواملی است که به گفته حسن کلهر، مدیرعامل واسپاری سپهر صادرات، این صنعت را از رشد و توسعه دور نگه داشته است.
او در گفتوگویی که با نشریه اعتبار امروز انجام داد ضمن بیان این مطالب تاکید کرد که آینده این صنعت به اراده دولتمردان و مسئولان اقتصادی کشور وابسته است و اگر دولت بخواهد صنعت لیزینگ میتواند گشایش دهنده قفل رکود باشد. آنچه در ادامه میآید مشروح این گفتوگو است:
کلهر با اشاره به سابقه حضور صنعت لیزینگ در کشور از پیش از انقلاب، تاکید کرد: متاسفانه این صنعت آنطور که باید در کشور رشد نکرد. به عنوان مثال در حالی که در دنیا از هر 100 نفر 20 نفر تامین مالی را از طریق لیزینگ انجام میدهند درایران دو نفر از 100 نفر از این شیوه استفاده میکنند.
مدیرعامل واسپاری سپهر صادرات با اشاره به اینکه صنعت لیزینگ به اقتصاد کشور تحمیل شده چرا که به صورت خودجوش در پی نیاز بازار عرضه و تقاضا متبلور شده و مجلس و بانک مرکزی را در عمل انجام شده قرار داد، اظهار کرد: اکنون لیزینگ با دستورالعمل نیم بندی که موجود است به فعالیت خود ادامه میدهد.
او در ادامه افزود: در شرایط فعلی یکی از مشکلات صنعت لیزینگ این است که قوانین دست و پا گیر، مزاحم و مخل کسب و کار فضا را برای فعالیت کارآفرینان دراین بخش تنگ کرده است، به علاوه انجام نشدن مطالعات مربوط به دانش لیزینگ و تطبیق این صنعت در داخل کشور با دانش روز دنیا از دیگر معضلات این بخش است.
مدیرعامل واسپاری سپهر صادرات در ادامه با بیان اینکه بانک مرکزی نگاه توسعهای به صنعت لیزینگ ندارد، خاطرنشان کرد: در حال حاضر نگاه بانک مرکزی به لیزینگ در حد ابتدایی است و این در حالی است که ما انتظار داریم به این صنعت در سطح دانشگاهی توجه و از آن به عنوان ابزاری برای تامین مالی استفاده شود، اکنون در دنیا لیزینگ پس از بانکها بالاترین گردش مالی را با حدود یک تریلیون دلار به خود اختصاص داده است.
به گفته کلهر در دنیا 2 درصد تولید ناخالص داخلی مربوط به صنعت لیزینگ است اما در ایران این نسبت از 0.2 درصد هم کمتر است و در نتیجه سهم صنعت لیزینگ در اقتصاد فقط 2 میلیارد دلار است.
او در ادامه با اشاره به اینکه صنعت لیزینگ در کشور ما اکنون بسیار کوچک است، گفت: در این حوزه نیاز به مطالعه، شناخت، طراحی، نظاممندی، قانونمندی و تدوین آیین نامه و دستورالعمل داریم و این در حالی است که از تمام این الزامات ما فقط دارای یک دستورالعمل محدودکننده متناقض و نیم بند هستیم و در نتیجه شاهدیم صنعت لیزینگ آنطور باید رشد نکرده و سرمایهگذاران نسبت به ورود به این حوزه رغبتی ندارند و چند سال است که تعداد شرکتهای لیزینگ ثابت مانده است.
مدیرعامل واسپاری سپهر صادرات با تاکید بر اینکه برای لیزینگ ساز و کار قانونی و اجرایی صحیح فراهم نشده و روشهای تامین منابع لیزینگ مشخص نیست، اظهار کرد: با توجه به مطالعات و رتبهبندیهایی که در زمینه توسعه بازارها در ایران و دنیا انجام شده نشان از آن دارد که ایران جایگاه بسیار پایینی در زمینه توسعه مالی و لیزینگ در بین کشورهای همسایه، کشورهای حاشیه خلیج فارس و حتی کشورهای آسیای میانه دارد و به طور کلی با توجه به رتبه هجدهم ایران در زمینه اقتصاد، رتبههای موجود در زمینه لیزینگ زیبنده اقتصاد کشور نیست.
او در پاسخ به اینکه لیزینگها در مقایسه با بانکها چه جایگاهی در تامین مالی دارند؟ گفت: در قانون برای بانکها تامین منابع از محل جذب سپردهها پیش بینی شده است، بنابراین بانکها منابعی دارند که برای پرداخت تسهیلات به آنها کمک میکند اما در مورد لیزینگ ابزار و روشهای تامین مالی پیشبینی نشده و قیمت تمام شده پول برای آنها بالاست.
کلهر با اشاره به اینکه بخشی از منابع مالی شرکتهای لیزینگ از سرمایه خودشان و بخشی نیز از محل تسهیلات بانکی و یا انتشار اوراق صکوک در بازار سرمایه، تامین میشود، خاطرنشان کرد: این روشهای تامین مالی که به دلیل نبود ساز و کار لازم برای تامین مالی لیزینگهاست باعث میشود که هزینه تامین مالی از محل لیزینگ برای مصرفکننده نسبت به بانکها بیشتر باشد.
او همچنین به وجود لیزینگهای غیرقانونی اشاره و اظهار کرد: تعدادی از لیزینگها که دارای مجوز از بانک مرکزی هستند طبق دستورالعمل موجود میتوانند تسهیلات با نرخ سود 21 درصد پرداخت کنند اما آفت صنعت لیزینگ این است که شرکتهای غیرمجاز با عنوان لیزینگ با روشهای غیرقانونی و با نرخهای بسیار بالا که گاهی به 50 درصد هم میرسد افرادی را که به تسهیلات نیاز دارند در دام میاندازند و این موضوع باعث بدبینی و نگرانی نسبت به لیزینگ در جامعه شده است.
مدیرعامل واسپاری سپهر صادرات همچنین با اشاره به اینکه نرخ بهره در لیزینگها نسبت به بانکها بالاتر است؛ افزود: البته باید به این نکته نیز توجه کرد که پس از انجام فرایندهای مورد نیاز درباره لیزینگ باید برای توسعه این صنعت اقدام به فرهنگسازی کرد.
کلهر گفت: علاوه بر این چالشها، بانک مرکزی موانع دیگری را نیز بر سر راه لیزینگها گذاشته است. به عنوان مثال روند دریافت تاییدیه برای تغییر مدیران و یا تغییر محل شرکت چند ماه طول میکشد، ارائه صورتجلسه به ثبت شرکتها نیاز به تاییدیه بانک مرکزی دارد که آن هم زمانبر است، دریافت تسهیلات بیش از دو برابر حقوق صاحبان سهام مجاز نیست، این موانع علاوه بر چالشهای موجود مخل کسب و کار در لیزینگ شده است.
مدیرعامل واسپاری سپهر صادرات در ادامه به مشکلات موجود در حوزه مالیات نیز اشاره و اظهار کرد: در بسیاری موارد مشاهده کردیم که در این بخش خلأهای قانونی وجود دارد و سازمان امور مالیاتی با استفاده از این خلأها به نفع خودش عمل کرده و رسالتی نسبت به توسعه کسب و کار لیزینگها ندارد این در حالی است که بارها برای برطرفکردن این موانع جلساتی را با بانک مرکزی برگزار کردهایم تا به عنوان متولی لیزینگ در کشور اقداماتی را انجام دهد.
کلهر با بیان اینکه لیزینگها در حوزه مالیات بر ارزش افزوده و مالیات عملکرد با مشکلات بسیاری روبهرو هستند، ادامه داد: پس از مذاکرات بسیار و برگزاری جلسات طی 2 سال گذشته، در نهایت موفق شدیم یکی از مواردی را که هزینه قابل توجهی را به مشتریان تحمیل میکرد حذف کنیم، اما در حال حاضر لیزینگها باید از مشتریان خود مالیات بر ارزش افزوده بگیرند که این امر به دلیل خلأهای قانونی در این بخش است.
او با اشاره به اینکه در حال حاضر لیزینگها بیشتر در حوزه تامین مالی خرد مانند خرید کالا و خودرو فعال هستند، گفت: لیزینگها توان مالی کافی برای ورود به بخش مسکن را ندارند و بهتر است فعلا در حوزه خرد و متوسط فعالیت کنند این در حالی است که شاهدیم برخی شرکتها به حوزه خرید هواپیما و کشتی نیز ورود پیدا کردند و بعضا با شکست روبهرو شدند، بنابراین باید توجه کرد که ورود به این حوزهها فعلا برای شرکتها زود است.
مدیرعامل واسپاری سپهر صادرات درباره آینده صنعت لیزینگ در ایران نیز اظهار کرد: آینده این صنعت به اراده دولتمردان و مسئولان بخش اقتصاد کشور ارتباط دارد، انجمن ملی لیزینگ در این بخش تلاش خود را کرده و معتقد است که اگر دولت بخواهد صنعت لیزینگ میتواند گشایشدهنده قفل رکود باشد.
کلهر با بیان اینکه مردم قدرت خرید ندارند و میتوان با استفاده از توان لیزینگ تقاضا و عرضه را تحریک کرد، تصریح کرد: در بسته خروج از رکود که حدود 4 سال گذشته توسط دولت ارائه شد به استفاده از ظرفیتهای لیزینگ نیز اشاره شده بود.