به گزارش پایگاه خبری «عصر اعتبار»،  برخلاف سایر ارزهای واقعی، بیت‌کوین تنها به صورت اینترنتی موجود است و هیچ‌گونه حمایت مالی، مادی یا معنوی توسط دولتی خاص یا بانک مرکزی از آن به عمل نمی‌آید و به نرم‌افزارهای پیچیده دیجیتال برای تأیید، اعتبارسازی و معاملات بی‌خطر بین افرادی که از چنین پول مجازی آنلاین استفاده می‌کنند، وابسته است.
معاملات توسط مجموعه‌ای از شبکه‌های داده تأیید و در پایگاه داده‌ای به نام Blockchain ثبت می‌شود. Blockchain پایگاه توزیع‌کننده داده‌هایی است که حاوی اطلاعات ثبت شده داخل در شبکه است و به صورت دائمی از این داده‌ها حفاظت به عمل می‌آورد. از زمان عمومیت پیدا کردن بیت‌کوین، این تکنولوژی توجه بسیاری از شرکت‌های فناوری را به خود جلب کرده است، از این‌رو این شرکت‌ها شروع به بررسی و تحقیق راجع به کاربرد آن و فرصت‌های ایجاد شده توسط این فناوری کرده‌اند.
شناخت و آگاهی در خصوص غیرقابل پیش‌بینی‌بودن بیت‌کوین برای دولت‌ها، سرمایه‌گذاران و تنظیم‌کنندگان مقررات در ارتباط با آن بسیار حائز اهمیت است. درک بهتر از قیمت و عدم قطعیت این ارز دیجیتال می‌تواند منجر به تنظیم قانون و مقررات دقیق‌تری برای استفاده رسمی در اقتصادهای مختلف سراسر دنیا شود و درک جنبه‌های مختلف آن، همچنین می‌تواند خطرات ناشی از استفاده و سرمایه‌گذاری با آن را کاهش دهد. در ابتدا به صورت خلاصه‌وار اشاره‌ای می‌کنیم به نحوه خرید و فروش آن سپس به وضعیت حقوقی آن در کشورهای مختلف می‌پردازیم.
شما می‌توانید بیت‌کوین را به صورت مبادله مستقیم یا از طریق سایر اشخاص واسطه از طریق بازار خریداری کنید. باتوجه به اینکه شما از چه کسی خرید می‌کنید و در چه مکانی زندگی می‌کنید، به طرق مختلف از جمله تبدیل پول نقد به کارت اعتباری و تبدیل دبیت‌کارت به انتقال الکترونیکی و یاحتی از طریق سایر ارزهای الکترونیکی امکان خرید بیت‌کوین برای شما وجود دارد.
فروش بیت‌کوین به اندازه خرید آن آسان نیست، اما در اینجا CoinDesk برای کمک ورود پیدا می‌کند و راهنمای مذکور به شما اطلاعاتی را می‌دهد که برای نقد‌کردن پول دیجیتال خود به آن نیاز دارید. هنگامی که تصمیم دارید بیت‌کوین خود را بفروشید ابتدا باید آگاه باشید که کدام‌یک از روش‌ها برای شما مناسب‌تر است؛ فروش بیت‌کوین آنلاین یا فروش بیت‌کوین به صورت شخصی. هر گزینه را که برای فروش انتخاب کنید، دارای مزایا و معایبی است. فروش بیت‌کوین آنلاین روش معمول‌تر فروش بیت‌کوین است.
در حال حاضر سه راه برای فروش آن وجود دارد: روش اول، تجارت مستقیم با شخصی دیگر است که وجود یک واسطه ارتباط را تسهیل می‌کند. روش دوم: از طریق یک بورس یا سهام آنلاین است و به جای تجارت با یک شخص از طریق بورس یا سهام صورت می‌گیرد. روش سوم، بازار تجاری پایاپای جدید است که به صاحب بیت‌کوین اجازه می‌دهد که با استفاده از بیت‌کوین خود کالاهای دارای تخفیف را از طریق کسانی‌که تمایل دارند که کارت اعتباری یا اوراق قرضه را خرید کنند، معاوضه صورت گیرد. هردو گروه مذکور برای حل مشکلشان به نوعی از مبادله کالا به کالا روی آورده‌اند. حال به موضع‌گیری کشورها در خصوص این پدیده که می‌تواند در روند تبادلات ارزی کشورها دخیل باشد، می‌پردازیم.
وضعیت حقوقی بیت‌کوین در میان کشورها متفاوت است و درحال حاضر در بسیاری از آنها قانونگذاری در مورد آن یا مبهم یا در حال تغییر است. درحالی که برخی کشورها به طور صریح مجوز استفاده یا تجارت با آن را صادر کرده‌اند، برخی کشورها نیز استفاده از آن را ممنوع یا محدود کرده‌اند. به همین ترتیب سازمان‌های دولتی، ادارات و دادگاه‌های متعددی بیت‌کوین را به دسته‌بندی‌های مختلفی تقسیم کرده‌اند.
قانونی‌بودن بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتال بستگی به مکانی دارد که شما در آن واقع هستید و آنچه شما تمایل به انجام دادن با آن دارید. تمامی دولت‌ها در سراسر جهان در حال تلاش برای جلوگیری از خطرات ناشی از بیت‌کوین و تشخیص مزیت استفاده از آن، به‌کارگیری قاعده بازی میان محافظت از مصرف‌کننده، فعالیت‌ها علیه اقدامات جنایت‌آمیز و تشویق به ایجاد نوآوری و خلاقیت در این عرصه هستند. خطراتی که می‌تواند برای دولت‌ها ایجاد کند می‌تواند متفاوت باشد. اغلب بازارهای نوظهور در خصوص استفاده از ارزهای دیجیتال همچون بیت‌کوین یا به شدت ضدیت نشان می‌دهند یا حامی همه بی چون و چرای آن هستند. با این‌حال به طور کلی اقتصادهای مبتنی بر کشورهای غربی که متأثر از اصول نرم و انعطاف‌پذیری هستند پذیرای هرگونه نوآوری در تنظیم قوانین و مقررات خود هستند. از این‌رو در ادامه به صورت جسته و گریخته به نحوه برخورد دولت‌ها با این پدیده می‌پردازیم.
در ایالات متحده آمریکا، مؤسسه دولتی جمع‌آوری مالیات (IRS) ارزهای مجازی از جمله بیت‌کوین را نه به‌عنوان یک ارز بلکه به‌عنوان دارایی که مشمول مالیات است، در نظر می‌گیرد و این در حالی است که بلاروس بیت‌کوین را به‌عنوان ارز قانونی به رسمیت شناخته است.
سازمان‌های بین‌المللی همچون اتحادیه اروپا و گروه جی-7 استفاده از بیت‌کوین را قانونی اعلام داشتند. در آفریقا کشورهایی همچون مراکش، نیجریه آفریقای جنوبی، نامیبیا و زیمبابوه آن را قانونی، با این حال الجزایر آن را غیرقانونی اعلام کرد. کشورهای واقع در آمریکای شمالی و در حوزه نفتا، همچون ایالات متحده، کانادا و مکزیک آن را قانونی و نیکاراگوئه در حوزه آمریکای مرکزی و جامائیکا و ترینیدادوتوباگو درحوزه کارائیب آن را به طور قانونی به رسمیت شناختند. در آمریکای جنوبی، آرژانتین، برزیل، شیلی، کلمبیا قانونی و در اکوادر و بولیوی غیرقانونی شناخته شده است. در این خصوص رویه برخی کشورها را در خصوص بیت‌کوین به صورت موردی به شرح ذیل به آن می‌پردازیم.
نهادهای دولتی به طور فزاینده‌ای در مورد پیامدهای استفاده از بیت‌کوین نگران هستند، زیرا قابلیت‌های آن مجمل و مبهم است و به صورت بالقوه می‌تواند ابزاری جهت پولشویی باشد. به ویژه اینکه قانونگذاران در خصوص ماهیت غیرمتمرکز آن نگرانی‌های قانونی دارند. در اوایل آوریل 2012، FBI اسنادی را منتشر کرد که نگرانی‌ها در خصوص بیت‌کوین را برجسته کرد و در این اسناد تمایزی را میان ارزهای دیجیتال متمرکز همچون eGold و WebMoney قائل شد. نگرانی‌ها از این قرار بود که درحالی‌که اغلب معاملات ارزی و سهامی مبتنی بر سیستم قانونگذاری است اما مقررات ذیربط شامل سیستم فراساحلی ایالات متحده نمی‌شود و این می‌تواند مأمنی برای جنایتکاران برای اقدامات غیرقانونی بدون هرگونه پیگیری باشد.
لازم به ذکر است دلایلی که برای محدودیت یا ممنوعیت برای ارز دیجیتال مطرح می‌شود؛ احتمال استفاده از آن در تجارت غیرقانونی، صیانت از پول ملی و حمایت از سیستم مالی دولتی بیان شده است. بسیاری از بانک‌های مرکزی، حتی در کشورهایی که به‌طور رسمی مجوز استفاده از آن را صادر کرده‌اند، هشدارهای عمومی درخصوص خطرات ناشی از آن را اعلام کرده‌اند.
فرانسه
هیچ علاقه‌ای به استفاده از بیت‌کوین در این کشور وجود ندارد. هیچ‌گونه قوانین و مقررات خاصی در رابطه با سیستم بیت‌کوین موجود نیست. بانک مرکزی فرانسه آن را به عنوان روند سودآوری مورد انتقاد قرار داده و درخصوص استفاده از آن در معاملات نامتعارف هشدار داده است.
ایتالیا
به نظر می‌رسد ایتالیا از خط‌مشی اتحادیه اروپا پیروی کرده است. استفاده از ارز الکترونیکی را محدود به بانک‌ها و مؤسسات مالی الکترونیکی می‌داند یعنی اینکه اشخاص حقوق خصوصی با مجوز بانک مرکزی ایتالیا قادر به استفاده از آن هستند.
ژاپن
علیرغم اینکه سال‌ها از پیدایش بیت‌کوین می‌گذرد، این کشور در این خصوص موضع‌گیری نداشته و سکوت را ترجیح داده است.
استرالیا
دولت استرالیا در مواجهه با بیت‌کوین استقبال گرمی به عمل آورده است. شرکت‌ها مجاز به تجارت از بیت‌کوین هستند، خرید و یا منفعت بردن از آن غیرقانونی نیست. در دسامبر 2013 رئیس بانک مرکزی استرالیا در مصاحبه‌ای در خصوص «قانونی بودن بیت‌کوین» بیان کرد: «هیچ مانعی برای متوقف ساختن مردم استرالیا در صورت تمایلشان از تجارت با سایر ارزها وجود ندارد. از این‌رو قانونی در خصوص منع استفاده از بیت‌کوین وجود ندارد، چرا که در کشور ما ارزهای رقابتی بدون مانعی در تجارت مورد استفاده قرار می‌گیرند».
استرالیا بیت‌کوین را در ردیف دارایی طبقه‌بندی کرده و خرید با آن جهت مبادله کالا و خدمات صورت می‌گیرد. دولت استرالیا در انتشار دستورالعمل‌های مالیاتی نسبت به اشخاص حقیقی و حقوقی اعلام کرده که بیت‌کوین مشمول مالیات بر کالاها و خدمات و مالیات بر درآمد سرمایه می‌شود. با این حال در مارس 2016 اداره خزانه‌داری اعلام کرد که مالیات در خصوص کالاها و خدمات با استفاده از بیت‌کوین کاهش خواهد یافت.
در 2016 وزیر دادگستری استرالیا مایکل کنان بیان کرد: «استرالیا در تلاش برای جلوگیری از پولشویی و تأمین مالی تروریستم از طریق ارز دیجیتال است».
چین
در حالی‌که اشخاص خصوصی در چین از بیت‌کوین در معاملات تجاری خود می‌توانند استفاده کنند، قانون و مقررات چین، شرکت‌های مالی را همچون بانک‌ها از انجام معامله با آن ممنوع می‌کند. در 5 دسامبر 2013 بانک مرکزی چین اولین گام را درخصوص منع مؤسسات مالی در استفاده از معاملات با بیت‌کوین برداشت.
در اول آوریل 2014 بانک مرکزی چین به بانک‌های تجاری و شرکت‌های پرداخت‌کننده ارز دستور داد برای مسدود ساختن حساب‌های تجاری که از طریق بیت‌کوین صورت گرفته ظرف مدت 2هفته اقدام کنند. با این‌حال تجارت توسط افراد در چین با بیت‌کوین قانونی شناخته شده است.
ایسلند
بانک مرکزی ایسلند تاکید کرد که مطابق قانون مبادلات ارز خارجی، تجارت مبادلات خارجی با ارز دیجیتال بیت‌کوین ممنوع است.
هنگ‌کنگ
در 16 نوامبر 2013 مدیر اجرایی هیأت مالی هنگ‌کنگ بیان داشت که بیت‌کوین صرفا یک کالای مجازی است و مقرراتی در خصوص استفاده از آن در هنگ‌کنگ تنظیم نشده است با این حال آنها به دقت کاربرد آن در کشور و توسعه آن در خارج از کشور را رصد می‌کنند.
آلمان
در 19 آگوست 2013، وزارت دارایی آلمان بیان کرد که در حال حاضر بیت‌کوین یکی از واحدهای اساسی حسابرسی در آلمان است و می‌تواند به منظور مالیات و تجارت در کشور مورد استفاده قرار گیرد. این در حالی است که به عنوان ارز خارجی یا پوال الکترونیک طبقه‌بندی نشده است اما مطابق گفته‌های وزیر دارایی به عنوان «پول شخصی» می‌تواند در دایره نقل و انتقالات بانکی چندجانبه لحاظ شود.

نویسنده: ایمان شفیعی، دکترای حقوق بین‌الملل