عصر بازار

برای بازیابی اقتصاد باید تقویم تعطیلات را تغییر دهیم

صورت‌بندی اقتصاد پساکرونا

عصر اعتبار- یک مشاور بانکداری بین الملل گفت: در حال حاضر مؤسسات مالی و تجاری و بانک­های بین‌­المللی از صورت­های مالی قوی‌ برخوردار هستند و چون نرخ بیکاری در کشورهای صنعتی بسیار پایین هست، ریکاوری یا بازگشت اقتصاد جهانی از بحران کرونا ممکن است سریع اتفاق بیفتد.

صورت‌بندی اقتصاد پساکرونا
نسخه قابل چاپ
جمعه ۰۸ فروردين ۱۳۹۹ - ۱۵:۲۱:۰۰

    به گزارش پایگاه خبری«عصر اعتبار» به نقل از فارس، بررسی تحولات اقتصادی نشان می‌دهد شیوع گسترده ویروس کرونا در کشورهای دنیا تاثیرات نامطلوبی را بر اقتصاد جهانی داشته است. به اعتقاد برخی کارشناسان عدم اطمینان موجود درباره چگونگی روند شیوع این ویروس در دنیا و از طرفی همزمان شدن این اتفاق با جنگ قیمتی عربستان و روسیه، منجر به بحران اقتصادی جدید همچون بحران اقتصادی 2008 خواهد شد. در این راستا برای بررسی دقیق‌تر تاثیر کرونا بر اقتصاد جهانی و ایران و راهکارهای برون‌رفت از این بحران با علی سعدوندی استاد بانکداری و اقتصاد کلان به گفتگو نشستیم.

    مشروح این مصاحبه به شرح زیر است:

    * سیاست تهاجمی بانک مرکزی آمریکا برای محدود کردن بحران کرونا تا کنون ناموفق بوده است

    فارس: ویروس کرونا چه تاثیری بر اقتصاد جهانی و اقتصاد ایران داشته است؟ همزمان شدن شیوع گسترده این ویروس در جهان با آغاز جنگ نفتی روسیه و عربستان چه میزان بحران اقتصادی را تشدید خواهد کرد؟

    سعدوندی: کرونا بر اقتصاد جهانی هم در کشورهای توسعه ­یافته و هم در کشورهای توسعه­ نیافته تاثیرات منفی بر جای گذاشته است. مثلا در حال حاضر تقاضا برای بسیاری از خدمات متوقف شده و سطح مصرف در کل جهان کاهش پیدا کرده است. البته این تأثیر می­تواند موقت باشد یا برای مدتی ادامه داشته باشد. فعلاً بازارها به ویروس کرونا واکنش خیلی منفی نشان دادند و در بدبینانه‌ترین حالت با این بحران مواجه شده‌اند. در حالی که به نظر من تاثیر منفی بحران بر بازارها موقت است.

    الآن مثلاً شاخص بازار بورس نیویورک حدود 30 درصد در طی دو هفته سقوط کرده است و این یکی از شدیدترین ریزش‌­های بازار در طول تاریخ بوده که در این مدت کوتاه اتفاق افتاده است. حتی سیاست بسیار تهاجمی بانک مرکزی آمریکا (فدرال رزرو) برای محدود ساختن دامنه­ بحران تا کنون ناموفق بوده است و این نشان می­دهد تا چه حد بدبینی در بازارها گسترش پیدا کرده است.

    در بازار بورس داخل هم ما شاهد خروج سرمایه بودیم ولی این خروج سرمایه نسبت به واکنشی که بازارهای جهانی نشان داده‌اند خیلی معتدل بوده است. البته همزمان بحران دیگری هم شکل گرفت که آن بحران هم بر سقوط بازارها تأثیر داشت و آن بحران، کاهش شدید قیمت نفت ناشی از رقابت سهم بازار بین عربستان و روسیه بوده است. هیچ­کس نمی‌­تواند پیش­بینی کند که این جنگ قیمتی تا کی ادامه پیدا خواهد کرد. برآورد برخی کارشناسان بازار نفت این بود که شاید یکی دو هفته طول بکشد ولی برخی دیگر معتقد هستند که احتمالاً حد­اقل تا انتهای سال 2020 قیمت نفت در کف قرار بگیرد.

    اگر این جنگ قیمتی بین عربستان و روسیه ادامه­‌دار باشد، اولین قربانی صنعت شِیل در آمریکا است. هزینه­ی تمام شده­ی استخراج نفت در صنعت شیل آمریکا بالا است و صنعت استخراج نفت و گاز شیل، پیش از این هم از نظر مالی وضعیت مناسبی نداشته و ساختارهای مالی آن متزلزل بود. بنابراین الآن با کاهش قیمت جهانی نفت اوضاع این صنعت وخیم‌تر خواهد شد و اگر تا چند ماه دیگر این سقوط قیمت نفت ادامه پیدا کند؛ پیش­بینی این است که به سمت ورشکستگی بروند.

    * آخرین تیر ترکش فدرال رزرو برای مقابله با کرونا به صفر رساندن نرخ بهره بانکی بود

    فارس: دولت آمریکا و به خصوص فدرال رزرو چه سیاستی را برای مقابله با تاثیرات منفی کرونا بر اقتصاد این کشور در پیش گرفته است؟ آیا این ابزارها کارآمدی لازم را تا به اینجا داشته‌اند؟

    سعدوندی: فدرال رزرو سیاست انبساطی پولی را در پیش گرفته و در این راستا چند استراتژی را دنبال می کند. ولی مهمترین استراتژی بانک مرکزی آمریکا این بود که نرخ بهره­ بین بانکی را به صفر تا 0.25 نقطه پایه کاهش داد. البته این روندی بوده است که از 1980 تا 2020 ادامه پیدا کرد. یعنی حدود 40 سال طول کشیده تا به تدریج نرخ­‌های بهره به سمت صفر سوق پیدا کرده و قابل پیش­‌بینی بوده که نرخ ­های بهره صفر می­شود.

    اما مشکلی که به وجود می­آید این است که وقتی نرخ ­های بهره بانکی به صفر برسد، دیگر ابزارهای سیاست‌گذاری پولی مؤثر نخواهند بود و چاره این است که یا به سمت ابزارهای سیاست­گذاری مالی پیش بروند و یا اینکه از ابزارهای غیرمتعارف استفاده کنند. مثل ابزارهای تسهیل کمی که بعد از بحران 2008 هم استفاده شد. اما اینکه این ابزارها تا چه حد می­توانند مؤثر باشند محل سؤال است و فعلاً بازارها قانع نشده‌اند که این ابزارها می­توانند از بحران کرونا در اقتصاد جهانی جلوگیری کنند.

    * ریکاوری اقتصاد جهانی بعد از بحران کرونا ممکن است سریع اتفاق خواهد بیفتد

    فارس: در محافل کارشناسی بعضا بحران اقتصادی ناشی از ویروس کرونا با بحران اقتصادی سال 2008 مقایسه شده است. شما این دو بحران را در مقایسه با هم چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا وضعیت اقتصاد جهانی قبل از شیوع گسترده کرونا در شرایطی مشابه با سال 2008 قرار دارد؟

    سعدوندی: بعضی از کارشناس­ها این بحران کرونا را با بحران سال 2008 مقایسه می­کنند. اما به نظر من سطح این دو بحران خیلی متفاوت است و شاید این کارشناس­‌ها اطلاع دقیقی در این حوزه نداشته‌اند. بحران سال 2008 در واقع بحرانی بود که در بانک­ها و مؤسسات مالی شکل گرفت. اما در سال 2020 بانک­ها و مؤسسات مالی از گذشته قوی­تر هستند. بحرانی که الآن داریم؛ بحران در حوزه بهداشت و سلامت است و مسئله اینجا هست که این بحران چقدر می­تواند بر بخش واقعی اقتصاد تأثیر منفی بگذارد.

    وضعیت اقتصاد جهانی پیش از این بحران وضعیت بدی نبوده است ولی پس از بحران نا­اطمینانی بزرگی در بازارها زیاد شده است. در حال حاضر فعالان بزرگ اقتصادی و کارشناسان و صاحب‌نظران این حوزه نمی­دانند که این بحران چقدر می­تواند صدمه بزند و تا کی ادامه پیدا خواهد کرد. این است که کلیشه‌های این بحران با بحران سال 2008 متفاوت است.

    به باور من چون در حال حاضر مؤسسات مالی و تجاری و بانک­های بین‌­المللی از صورت‌­های مالی قوی­ برخوردار هستند و چون نرخ بیکاری در کشورهای صنعتی بسیار پایین است، ریکاوری یا بازگشت از بحران ممکن است سریع اتفاق بیفتد. یعنی به محض اینکه بازار قانع شود که بحران ویروس کرونا کنترل شده است، شما ملاحظه خواهید فرمود که بازارها به تعادل جدیدی باز­می­گردند. مشکل اینجاست که تازه چند روز است که این بحران در یک کشوری مثل آمریکا ظهور پیدا کرده است و اینکه تا چه زمانی ادامه پیدا کند محل سؤال است.

    اگر همان روند ویروس در دنیا مثل روند ویروس در چین و روندی که مثلاً در کشور ما دارد طی می­شود باشد و یا اگر روند ویروس در کشور آمریکا نیز به همین صورت باشد، احتمالاً حد­اقل دو تا سه ماه اقتصاد این کشورها درگیر خواهند بود و این باعث خواهد شد که سقوط بازارها در این بازه زمانی ادامه‌دار باشد. به هر حال باید ببینیم که در نهایت بازارها به کدام سمت حرکت خواهند کرد.

    *ضرورت ساماندهی تقویم تعطیلات کشور برای احیای مشاغل خدماتی بعد از بحران کرونا

    فارس: یکی از سوالات مهم این است که کرونا چه تاثیری بر عرضه کل و تقاضای کل اقتصاد جهانی داشته است؟ و اینکه در اقتصاد ایران و جهان چه مشاغلی آسیب‌پذیری بیشتری نسبت به شیوع این ویروس داشته‌اند؟ چه راهکارهایی برای کاهش خسارات ایجاد شده برای ایران وجود دارد؟

    سعدوندی: در حال حاضر بحران کرونا بر تقاضای جهانی تاثیر منفی داشته است. در شرایط فعلی هم در کشور ما و هم در عرصه­ی بین­المللی بخش خدمات به شدت آسیب دیدند و عجیب اینجاست که هیچ پیشنهادی برای جبران خسارت­های اقتصادی ناشی از این بحران اندیشیده نشده است. اینکه شما بگویید مثلاً قسط­های بانکی را دو ماه عقب بیندازند لازم است ولی کافی نیست. ما و دنیا باید به سمت این برویم که آن خدماتی که در سه ماهه­ اپیدمی کرونا ضربه خوردند و ضرر دیدند، بعد از بحران مورد حمایت قرار بگیرند.

    یکی از راهکارهای مشخصی که می­توانم خدمت شما ارائه بدهم و روی آن تأکید می­کنم که حتماً باید اجرا شود، بحث ساماندهی تقویم تعطیلات کشور است. در حال حاضر کره‌جنوبی واقعاً ساماندهی خیلی خوبی در زمینه­ تعطیلات خود انجام داده است و ما می­توانیم از آن کشور درس بگیریم. در این راستا باید بدانیم که تعطیلات وسط هفته­ به شدت به تولید و اقتصاد صدمه می­زند ولی تعطیلات آخر هفته­، مخصوصاً اگر تعطیلات بلندمدت باشند، اتفاقاً می­تواند برای اقتصاد مفید باشد چون محرک صنایع دیگری خواهد بود یا موجب تمدید اعصاب و استراحت نیروی کار می­شود و بهره‌وری را افزایش می‌دهد.

    متأسفانه تعطیلات ما هیچ­ ساختار و راهبرد مشخصی ندارد. من توصیه­ اکید می­کنم اگر ممکن است حتی به صورت موقت برای سال 1399 ما یک تقویم تعطیلاتی مدرن داشته باشیم. این تقویم چند محور می‌تواند داشته باشد. اول اینکه روز نیمه­تعطیل ما که روزی است که مردم باید به کارهای شخصی و اداری­شان بپردازند، از روز پنجشنبه به روز شنبه منتقل شود. این اقدام می‌تواند تأثیر خوبی بر اقتصاد ایران و ریکاوری آن بعد از بحران کرونا داشته باشد.

    راهکار دیگر این است که برخی از تعطیلات ما اگر در وسط هفته است، به ابتدا یا انتهای همان هفته انتقال پیدا کند. به نظر من در سال 99 بسیاری از تعطیلات دینی و ملی ما می­تواند جا به جا شود یعنی اگر مثلاً وسط هفته یک روز تعطیل­ می­افتد، آن تعطیلی را می­توانیم به روز مثلاً شنبه و یکشنبه منتقل کنیم. اگر به گونه‌ای تعطیلی‌ها را ساماندهی کنیم که دو یا سه سری تعطیلی بلند مدت آخر هفته در سال 99 داشته باشیم، آن وقت خسارت بزرگی که به واسطه کرونا به صنعت گردشگری ما وارد شده است، تا حد قابل قبولی جبران می­شود. در غیر این صورت تا سالیان سال بعضی از بخش­های خدماتی دچار مشکل خواهند بود.

    * خنثی‌سازی آثار منفی کرونا بر اقتصاد ایران با تسهیل مجوزهای کسب‌وکار

    فارس: اشاره کردید که تاثیر منفی کرونا بیشتر بر بازارهای خدماتی بوده است. غیر از ساماندهی یک تقویم کاری مدرن، دیگر چه راهکارهایی برای بهبود این مشاغل وجود دارد؟

    سعدوندی: ما باید تک تک بازارهای خدماتی را بررسی کنیم و برای حمایت از آنها اقدامات لازم را انجام دهیم. پیشنهاد دیگر بنده تسهیل مجوزها است. آن پیشنهاد تعطیلات به نظر من اگر نباشد واقعاً خسارت بزرگ خواهد بود. راهکار دیگر برای عبور از بحران اقتصادی ناشی از کرونا تسهیل مجوزها است. ما 2500 مجوز در کشور داریم که اگر اصلاح هر مجوزی فقط یک روز طول بکشد، به 2500 روز یعنی بیش از 10 سال کاری نیاز داریم تا این مجوزها اصلاح شود.

    توصیه­ بنده این است که دولت یک مهلت یک ماهه برای کلیه­ نهادها و ارگان­ها و وزارت­خانه‌­هایی که مسئول اعطای مجوز هستند قائل شود و تمام این مجوزها مورد بازبینی قرار بگیرد و مجوزهایی که امکان تسهیل دائمی دارند بلافاصله این تسهیل دائمی اجرا شود. مجوزهایی هم که امکان تسهیل دائمی ندارند به صورت موقت تسهیل شوند. این اتفاق اگر بیفتد امیدواریم که صنایع جدید یا کسب و کارهای جدید شکل بگیرد و این بخشی از آثار منفی بحران کرونا می‌تواند خنثی کند.

    برچسب ها
    پورسعید خلیلی
    پربازدیدترین های ۲ روز گذشته
      پربازدیدترین های هفته
        دکه مطبوعات
        • بازار امروز ۳۹۹
        • بازار امروز ۳۹۰
        • بازار امروز ۳۸۸
        • ۱۵
        • اعتبار امروز
        • شماره ۸ اعتبار امروز
        • شماره ۷ اعتبار امروز
        • شماره ۶ اعتبار امروز
        • شماره پنجم
        آخرین بروزرسانی ۳ ماه پیش
        آرشیو