عصر بازار

نرخ بیکاری بهار چگونه کاهش یافت؟ + جدول

عصر اعتبار- افزایش سهم سالمندان در جمعیت کشور، خروج افراد با سن بالا از بازار کار به سبب بازنشستگی (مشاغل رسمی و غیررسمی) می تواند موجب تسریع افزایش جمعیت غیرفعال شده باشد که در کاهش نرخ بیکاری بهار موثر است.

نرخ بیکاری بهار چگونه کاهش یافت؟ + جدول
نسخه قابل چاپ
يکشنبه ۰۵ مرداد ۱۳۹۹ - ۱۰:۴۴:۰۰

    به گزارش پایگاه خبری«عصر اعتبار» به نقل از فارس، نرخ بیکاری بهار سال 99 از سوی مرکز آمار ایران با کاهش 1.1 درصدی نسبت به بهار سال 98 به  9.8 درصد رسید. کاهش نرخ بیکاری باعث تعجب همگان به خصوص کارشناسان اقتصادی شد که چگونه و با چه مدل ارزیابی این نرخ کاهش یافته و تک رقمی شده است.  

    کار به جایی رسید که برخی کارشناسان آمارهای رسمی را زیر سوال برده و اعتقاد داشتن که نرخ بیکاری کاهش نیافته است. یا آنکه بیان می‌کردند بیکاری به صورت فزاینده‌ای در حال گسترش است و علت آن نیز رکود اقتصادی و شرایط ایجاد شده به واسطه شیوع ویروس کرونا است.

    در شرایط رکود اقتصادی ناشی از مسائل مختلف از جمله نوسان شدید ارز که باعث کاهش سرمایه در گردش بنگاه‌ها و تولید و افزایش قیمت‌ها شده؛ همچنین در مقطعی که بسیاری از کسب و کارهای کوچک و فعالیت‌های غیررسمی (دستفروشان) ناشی از شیوع کرونا تعطیل شده، چگونه نرخ بیکاری پایین آمده و تک رقمی شده است.

    طی روزهای اخیر البته جواد حسین زاده رئیس مرکز آمار ایران به جزئیات کاهش نرخ بیکاری پرداخته و گفته بود: کاهش نرخ بیکاری همیشه به معنای بهبود وضعیت بازار کار نیست اگر کاهش نرخ بیکاری همراه با افزایش نرخ مشارکت و نسبت اشتغال باشد، وضعیت بهبود یافته که البته این طور نبوده است.

    رئیس مرکز آمار در تحلیل دیگری به شرح وضعیت نرخ بیکاری پرداخته بود.

    برای برطرف شدن شبهات و رسیدن به تحلیلی درست، باید بسیاری از متغیرهای وابسته به بیکاری را بررسی و با تبیین درست پاسخی شفاف دریافت کرد.  

    تغییرات جمعیت در سن کار

    تغییرات جمعیت 15 ساله و بیشتر جمعیت در سن کار در فصل بهار نسبت به فصل مشابه سال 98 نشان می‌دهد در حدود 768 هزار نفر در طی این مدت به جمعیت در سن کار افزوده شده و آمار کل این جمعیت به 62 میلیون و 183 هزار نفر رسیده است.

    تغییرات جمعیت فعال حاصل جمع جمعیت شاغل و جویای کار (بیکار)

    نرخ مشارکت اقتصادی در بهار 1399 نشان می دهد به میزان 41 درصد از جمعیت 15 ساله و بیش تر، از نظر اقتصادی فعال بوده اند، یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته اند. بررسی تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی حاکی از آن است که این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (بهار 1398) 3.7 درصد کاهش داشته است. با وجود افزایش 768 هزار نفری جمعیت در سن کار، یک میلیون و 993 هزار نفر از جمعیت فعال کشور نسبت به فصل مشابه سال قبل کاسته شده و جمعیت فعال در کشور به رقم 25 میلیون و 468 هزار نفر رسیده است.

    تغییرات جمعیت غیرفعال

    جمعیت غیرفعال شامل چه کسانی است:‌ افرادی که صرفا محصل، خانه دار یا دارای در آمد بدون کار (مانند بازنشستگان و افراد دارای درآمد حاصل از اجاره املاک و مستغلات، سود سهام و سپرده های بانکی می باشند.

    در فاصله بهار 1399 نسبت به فصل مشابه سال قبل، جمعیت غیرفعال در کشور با افزایش حدود دو میلیون و 760 هزار نفر، به 36 میلیون و 715 هزار نفر رسیده است. این افزایش شامل یک میلیون و 296 هزار نفر از مردان و یک میلیون و 464 هزار نفر از زنان بوده است؛ بدین معنی که خروج موقتی افراد از بازار کار، برای زنان به مراتب بیش از مردان بوده است.

    جمعیت غیرفعال بر حسب طبقات

    جمعیت غیرفعال برحسب جنس و طبقات

    عوامل تأثیرگذار بر تغییرات جمعیت غیرفعال

    این موضوع مسبوق به سابقه بوده و برای سال 1393 یعنی بعد از رکودهای رخ داده در سال های 1391 و 1392 نیز با خارج شدن موقتی جمعیت فوق الاشاره از بازار کار مواجه شده ایم؛ به طوری که در فاصله سال 1392 و 1393 این تغییر در جهت افزایشی و حتی بیشتر هم بوده است. لذا انتظار می رود در آینده نیز در سال‌هایی که با رکود مواجه شویم، افرادی که معمولا از ثبات کمتری برای بقاء در بازار کار برخوردارند موقتا از بازار کار خارج و به جمعیت غیرفعال بپیوندند.

    همچنین به دلیل افزایش سهم سالمندان در جمعیت کشور، خروج افراد با سن بالا از بازار کار به سبب بازنشستگی (مشاغل رسمی و غیررسمی) می تواند موجب تسریع افزایش جمعیت غیرفعال شده باشد. از سایر عوامل مهم مؤثر بر افزایش جمعیت غیرفعال، سهم قابل توجه «محصلان» و خانه داران در این بخش از جمعیت است. به نظر می رسد گروه هایی که از ثبات کمتری برای بقاء در بازار کار برخوردار بوده اند یا به عبارتی معیشت خانوارهایی که به آن تعلق دارند، کمتر متأثر از شغل افراد این گروه ها بوده، موقتا از تلاش بیشتر برای ماندن در بازار کار منصرف گشته اند و به جمعیت غیرفعال پیوسته اند.

    افزایش جمعیت غیرفعال به دلایلی نظیر تحصیل یا مسئولیت های شخصی و خانوادگی، در بین زنان بیشتر از مردان بوده است؛ بدین معنی که این افزایش، عمدتا می تواند ناشی از انصراف موقت زنان محصل و خانه دار از جستجوی کار و بالطبع خروج آنان از بازار کار بوده باشد.

    در مجموع، در بررسی افزایش جمعیت غیرفعال به نظر می رسد دلیل اصلی خروج این میزان جمعیت از بازار کار، لزوما دلسرد و ناامید شدن از جستجوی کار نبوده، بلکه عمده دلایل ناشی از تغییرات ساختار جمعیتی، بازنشستگی، تحصیل و مسئولیت های شخصی و خانوادگی نظیر خانه داری بوده که باعث شده است. بخصوص افرادی که معیشت خانواده متبوعشان وابستگی زیادی به اشتغال آنان نداشته، به طور موقت از تلاش بیشتر برای جستجوی کار منصرف، از بازار کار خارج و به جمعیت غیرفعال افزوده شوند.

    به گزارش فارس، به دلیل سودآوری بازار بورس در ایامی که اقتصاد با رکود و خطر کرونا روبرو است، میل افراد برای جستجوی کار کاهش یافته و متقاضیان با پیوستن به جمعیت غیرفعال ترجیح می‌دهند از طریق بازار بورس امرار معاش و سود کسب کنند.

    ساختار بازار کار از لحاظ طبقات وضع شغلی نیز از جمله عواملی است که موجب می شود در شرایط سخت اقتصادی و بخصوص شیوع بیماری کرونا، تغییر وضع فعالیت متناسب با آن ساختار صورت بگیرد؛ لذا در چنین شرایطی، سهم بالای مزد و حقوق بگیران در کشورهای توسعه یافته می تواند عمدتا تغییر وضعیت از شاغل به بیکار جویای کار) را رقم بزند، در حالی که در ایران با سهم پایین‌تر در این وضع شغلی، شاهد تغییر عمده وضعیت از فعال (شاغل یا بیکار) به غیرفعال، یعنی خروج موقتی از بازار کار و کاهش شاخص نرخ بیکاری در اثر این پدیده هستیم.

    نرخ بیکاری

    بررسی نرخ بیکاری افراد 15 ساله و بیشتر نشان می دهد که 9.8 درصد از جمعیت فعال (شاغل و بیکار) بیکار بوده اند. بررسی روند تغییرات نرخ بیکاری حاکی از آن است که این شاخص، نسبت به فصل مشابه در بهار 1398 نرخ بیکاری معادل 10.9 درصد بوده، معادل 1.1 درصد کاهش یافته است.

    نرخ بیکاری جوانان

    نرخ بیکاری جوانان 15 تا 24 ساله حاکی از آن است که 24.5 درصد از فعالان این گروه سنی در بهار 1399 بیکار بوده اند. بررسی تغییرات فصلی نرخ بیکاری این افراد نشان می دهد، این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (بهار 1397) 2.0 درصد کاهش یافته است. بررسی نرخ بیکاری گروه سنی 18 تا 35 ساله (تعریف جدید شورای عالی جوانان از سن جوانی) نیز نشان می دهد که در بهار 1399، معادل 16٫7 درصد از جمعیت فعال این گروه سنی بیکار بوده اند. این در حالی است که تغییرات فصلی نرخ بیکاری این افراد نشان می دهد این نرخ نسبت به بهار 1398، به میزان 1.5 درصد کاهش یافته است.

    تغییرات آمار شاغلین

    جمعیت شاغلین 15 ساله و بیشتر در این فصل 22 میلیون و 963 هزار نفر بوده که نسبت به فصل مشابه سال قبل حدود یک میلیون و 500 هزار نفر کاهش داشته است.

    بررسی اشتغال در بخش های عمده اقتصادی نشان می دهد که در بهار 1399، بخش خدمات با 49.7 درصد بیشترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است. در مراتب بعدی بخش های صنعت با 31٫8 درصد و کشاورزی با 186 درصد قرار دارند. آمار شاغلین در بخش ساختمان نیز با کاهش حدود 52هزار نفری نسبت به فصل مشابه سال قبل، به رقم 2 میلیون و 947 هزار نفر کاهش یافته است.

    آمارهای جریان نیروی کار نسبت به فصل مشابه سال قبل (تغییرات وضع فعالیت افراد بین حالت های شاغل، بیکار یا غیرفعال)

    مقایسه شاخص های بازار کار در زمان‌های مختلف، تغییرات بازار کار را در طی زمان نشان می دهد؛ اما به منظور آگاهی از جابجایی‌های درونی مرتبط با بازار کار، بکارگیری آمارهای جریان نیروی کار می تواند کمک موثر و شایان توجهی داشته باشد. این امکان با توجه به استفاده از الگوی چرخشی خانوارها در فرایند نمونه گیری طرح آمارگیری نیروی کار مطابق با استانداردهای موجود امکان پذیر شده است.

    در این قسمت به بررسی ماتریس انتقال جریانات نیروی کار در بهار 1399 نسبت به بهار 1398 (و همچنین بهار 1399 نسبت به زمستان 1398) پرداخته می شود. این ماتریس نشان می دهد چه بخشی از جمعیت به لحاظ مشارکت یا عدم مشارکت در بازار کار شرایطشان ثابت مانده و چه بخشی تغییر کرده است.

     

     
    کد خبر 1414356
    برچسب ها
    پورسعید خلیلی