عصر اعتبار- یکی از پرتفوهای شیرین که شرکتهای بیمه به دنبال آن هستند، بیمهنامه آتشسوزی است، اما چگونه این رشته شکل گرفت؟ و چطور به عنوان یک رشته مستقل جایگاه خود را در صنعت بیمه تثبیت کرده است؟ چه درصدی از پرتفو شرکتهای بیمه را به خود اختصاص داده است؟ و چه جایگاهی در صنعت بیمه دارد؟
به گزارش پایگاه خبری «عصر اعتبار»، بعد از تاسیس شرکتهای بیمهای در کشور انگلستان و داستان نحوه شکلگیری صنعت بیمه شهر لندن در دوم سپتامبر سال1666 آتش گرفت. با توجه به سازههای چوبی در قرن 17 و پیوستگی بناها کنار هم و وزش باد موافق، آتشسوزی از منزل مسکونی در منطقه فقیرنشین شهر شروع شد و به شدت ادامه یافت و طی 3 روز تعداد ١٣٢۰۰ منزل و در واقع هفتهشتم منازل مسکونی و کلیساها و ساختمانهای دولتی سوختند و افراد زیادی جان خود را از دست دادند. بعد از این رخداد رشته بیمه آتشسوزی به صورت یک رشته مستقل مورد بررسی قرار گرفت.
در کشور ما قبل از ورود بخش خصوصی به صنعت بیمه خدمات در بخش بیمهنامههای آتشسوزی از تنوع کمتری برخوردار بود، اما بعد از ورود بخش خصوصی به این صنعت که بنا بر بهتر شدن خدمات بود، متاسفانه یکی از بخشها و رشتههایی که ضرر کرد و بهبود و حاصل چشمگیری نداشت و همچنان کمرنگ مانده است، رشته آتشسوزی است. دقیقا مثل همه رشتههای دیگر، بعد از شکلگیری شرکتهای خصوصی، قرار بر این بود که خدمات، سرعت خدمات و قطعا تنوع پوششها و همچنین بیمهنامهها با کیفیت مطلوبتری ارائه شود، اما رقابت به جای کیفیت بر سر نرخها ایجاد شد و یکی از رشتههایی که بسیار جای پیشرفت داشته و دارد در حد دعوا بر سر نرخ ماند، آتشسوزی است. البته ناگفته نماند که بیشتر شرکتهای بیمهگر طرحهایی هم با تنوع خاص خود به صورت بیمهنامه به بازار کار ارائه کردهاند، ولی تاکنون هیچ شرکت بیمهای طرحی جامع و کامل با حداقل استثنائات ارائه نکرده است و جای یک بیمهنامه تمام ریسک در صنعت بیمه کشور خالی است. شبکه فروش شرکتهای بیمهای نیز در دعوای نرخ از قافله کمی عقب افتادهاند، در حالی که بازار بکر پیش روست.
نرخهای بسیار پیچیده آتشسوزیهای صنعتی
این بخش نسبت به 3 دهه گذشته مشکلات عدیدهای را در مقابل خود میبیند به طوری که شرکتهای بیمهگر نرخها را فقط کاهش دادهاند، و فقط ریسکها را قبول کردهاند و گاهی یواشکی و حتی موزیانه فرانشیز در نظر میگیرند چرا که میبینند در حال ضرردهی هستند، به ویژه اینکه شرکتهای نوپا سرمایهای در این بخش ندارند و از «اندوخته» میخواهند جذب پرتفو کنند و وقتی شرکتهای بزرگتر نرخها را بسیار پایینتر اعلام میکنند، شرکتهای خصوصی و کوچکتر توان رقابت ندارند. در این بین بزرگترهای بیمه کشور ما بسیار ماهرانه در بیمهنامهها فرانشیز سپاری میکنند که جای بسی تعمق دارد، حتی لیست سیاه هم بیمه میکنند.
فرانشیز در بخش آتشسوزی به چه معناست؟
بیشتر اوقات بیمههای منازل مسکونی یا حتی بیمههای صنعتی انبارها به ماده 10 دچار میشوند، چون تفکیک ریسک نمیشود؛ کارشناس شرکت مربوطه بازدید میکند، ولی فقط به گرفتن عکس مبادرت میورزد یا به ترساندن بیمهگذار. بنده بارها شنیده و دیدهام کارشناس شرکتهای مختلف از ادبیات دستوری استفاده کردهاند. متاسفانه ما در بخشهای آتشسوزی در شرکتهای خصوصی افراد کارشناس پرورش نمیدهیم و معمولا جوانانی تازهکار استخدام شده و وارد این رشته میشوند به فکر کسب تجربه هستند، اما آنها بعد از اینکه تجربه کسب کردند، انگیزهشان کم شده و نهایتا یک مدیریت یا سمت اداری به آنها داده میشود که این یک معضل اداری در صنعت بیمه کشور ماست. شخصی که 10 الی 15 سال زحمت کشید و مورد توجه قرار نگرفت، حال که روی صندلی نشسته است، بیشتر استراحت میکند تا ریسک کند. باز هم آن فرهنگی که چند دهه در کشور ما وجود دارد، مطرح میشود که کسی برای انجام ندادن کاری کمتر زیر سوال میرود تا انجام کاری نادرست، به ویژه در صنعت بیمه که ریسک مسئله مورد توجهی است. پس کارشناسان خبره ما در این رشته خیلی جرات ریسک ندارند. ما شاهد هستیم که فلان شرکت خصوصی ریسک پر خطری را انتخاب کرده است، حق بیمه مناسبی از بیمهگذار خود نگرفته و مورد بیمه منجر به خسارت شده است و شرکت خصوصی نتوانسته خسارت را پرداخت کند که در نتیجه هم بیمهگذار و هم شرکت خصوصی ضرر میکنند. عمدهترین دلیل این ماجرا هم این است که نرخ واقعی گرفته نشده و ریسک کارشناسی و موارد خطر گوشزد نشده است. همچنین باید اذعان کرد که در این رشته، بیشتر شرکتها (به جز دو الی سه شرکت بیمهای) اندوخته بسیار پایینی دارند.
درصد پرتفو رشته آتشسوزی در شرکتهای بیمهگر کشور ما از کمتر از یک درصد پرتفو کل شرکت شروع میشود و در این میان، بعضی از شرکتها با اتخاذ سیاستهای خاص، پرتفو خود را به حدود 5درصد از کل حق بیمه دریافتی شرکت نیز سیاستگذاری کردهاند که البته در بعضی از سالها موفق بوده، ولی در کل راه طولانی در پیش است.
در سال گذشته، به علت آتشسوزی ساختمان پلاسکو و وحشت عموم از آن به صورت خودکار پرتفو این رشته صعود داشت و امسال با شدت زلزلهها نیز مردم علاوه بر محل کسب و کار برای منازل خود نیز احساس خطر کرده و بیمهنامه خریداری کردهاند. به نظر میرسد ما میتوانیم تا 10 درصد از حق بیمهها را از رشته آتشسوزی و خطرات آن دریافت کنیم، چراکه هنوز کمتر از ٣۰ درصد منازل و محلهای کسب و همچنین کارگاهها و ... دارای بیمهنامههای درست، کامل و کارشناسی شده هستند. در گام اول، با برنامهای تدوین شده دو برابری خواهد شد و در بلندمدت نیز جایگاه خود را تا ١٥ درصد پرتفو پیش خواهد برد.