به گزارش پایگاه خبری «عصر اعتبار» به نقل از ایبِنا؛ قیاس ارزش پول ملی ایران با برخی کشور‌های توسعه نیافته مانند افغانستان مغلطه‌ای است که طی سال‌های گذشته از سوی برخی رسانه‌ها و سایت‌های خبری مطرح می‌شود.

موضوعی  که تازگی نداشته و حداقل طی 10 سال گذشته بار‌ها در خبرگزاری‌ها ورسانه‌های غیر تخصصی به انتشار درآمده است و هر بار نیز از طرف اندیشمندان و کارشناسان اقتصادی به آن پاسخ داده شده است. 

در جدید‌ترین اظ‌ها نظر‌ها یکی از رسانه‌ها با مقایسه نرخ برابری پول ملی ایران و افغانستان این موضوع را نشانه قدرت بانک مرکزی کشور افغانستان دانسته و اینگونه نتیجه گرفته است که ثبات نرخ پول ملی افغانستان نشانه عملکرد بهتر بانک مرکزی آن کشور نسبت به ایران است! نتیجه گیری که از نظر کارشناسان امری بسیار خطا و غیرمنطقی است و طرح چنین موضوعی از ریشه کارشناسی درستی برخوردار نیست.

چرا مقایسه ارزش پول ملی دو کشور ایران و افغانستان مغالطه است؟

براساس مبانی اقتصادی ارزش پول ملی هرکشور می‌تواند متاثر از عوامل بسیار زیادی تغییر کند و تغییرات آن می‌تواند ناشی از سیاست‌های توسعه‌ای یا رشد صنعتی هر کشور و شرایط بازار‌های مالی آن و ... اتفاق افتاده باشد.

برای مثال اگر به روند تغییرات نرخ برابری یوآن چین نگاهی بیاندازیم متوجه می‌شویم علی رغم رشد اقتصادی بالای این کشور شرق آسیایی، اما همواره نرخ برابری یوآن با سایر ارز‌ها ثابت بوده است و سیاستمداران این کشور سعی کرده اند نرخ یوآن را پایین‌تر از نرخ دلار و برخی دیگر از ارز‌های مهم دنیا نگاه دارند.

این موضوع در خصوص مقایسه اقتصاد آمریکا با کشور‌هایی مانند عمان، بحرین و جزیره کیمن نیز صدق می‌کند و در این باره می‌توان مشاهده کرد هرچند اقتصاد آمریکا بسیار بزرگتر از تمامی این کشور‌ها است و تمامی کشور‌های نامبرده شده روی هم رفته نمی‌توانند بخش کوچکی از (GDP) آمریکا را پوشش دهند، اما ارزش پول ملی آن‌ها از دلار بالاتر است.

از این رو از نظر کارشناسان اقتصادی، قیاس ارزش پول ملی کشور‌ها با یکدیگر نمی‌تواند به درستی واقعیت‌های موجود در آن دو کشور را نشان دهد و افراد با استفاده از این مقایسه، در نتیجه گیری خود دچار مغلطه می‌شوند.

در واقع باید گفت اگر مقصود افراد از مقایسه نرخ برابری پول کشور‌های مختلف، افزایش یا کاهش سطح رفاه درآن کشور‌ها باشد، نتیجه گیری این افراد اشتباه خواهد بود و نمی‌توان به وسیله این معیار سطح رفاه هر جامعه را مورد بررسی قرار داد و لازم است برای این موضوع به معیار‌های دیگری مانند تغییرات درآمد سرانه هر کشور رجوع شود.

همچنین برای نشان دادن نرخ رشد اقتصادی نیز قیاس ارزش پول ملی دو کشور نمی‌تواند واقعیت‌ها را به درستی ترسیم کند.

براساس نمودار زیر می‌توان نشان داد در حالی که تا سال 2021 (میانه دی ماه 1399) ارزش پول ملی ایران درحال تضعیف شدن بود، اما همچنان در آمد سرانه ایران بسیار بالاتر از کشور افغانستان قرار دارد و نکته جالب توجه این است که هرچند کشور افغانستان در این سال ارزش پول ملی خود را نسبت به دلار ثابت نگه داشته بود، اما بازهم با رشد منفی تولید و درآمد کل مواجه شده است.